معرفی گروه معارف اسلامی و فلسفه اسلامی

آشنایی با رشته فلسفه و کلام اسلامی

پيشينه رشته:

رشته فلسفه را باید پرسابقه‌ترين رشته‌ علوم انساني در دنيا دانست. این دانش در اسلام و ايران نيز از قدمتي طولاني برخوردار است. اين دانش با ظهور اسلام و عنايت ويژه‌ اين دين الهی به عقلانيت، در ميان انديشمندان مسلمان رشد يافت و اين دانشمندان با بهره از یافته‌های فيلسوفان گذشته و با الهام از آموزه‌های وحيانی دست به کار تدوين دانشی شدند که امروزه از آن با عنوان فلسفه اسلامی ياد می‌شود. در سنت اندیشه اسلامی با دانش ديگری نيز به نام کلام نيز مواجه هستيم که اندیشمندان آن به بررسی، مطالعه و دفاع از عقايد دينی می‌پردازند. اين دو دانش تا پیش از تأسيس دانشگاه در ايران در حوزه‌های علميه مورد توجه بود و هم‌اکنون نيز چنين است لکن با تأسيس دانشگاه، برای نخستين بار به صورت رشته دانشگاهی در سال 1313 در دانشکده معقول و منقول (دانشکده الهيات امروزی) دانشگاه تهران تدريس گرديد.

موضوع رشته:

فلسفه در معنای عام خود مشتمل بر مطلق دانش‌های عقلی و شامل حکمت نظري و عملي و فلسفه‌هاي مضاف مي‌شود. اما در معنای خاص آن دانشی است که از آن تحت عناوین «الهیات»، «فلسفه اُولی»، «فلسفه علیا»، «ما بعدالطبیعه»، «متافیزیک» یا «علم کلی» یاد می‌شود. هر چند در فلسفه اسلامي تاکيد بر فلسفه اولي است ولي ساير شاخه‌ها هم مدنظر قرار مي‌گيرد. اندیشمندان این دانش می‌کوشند کلی‌ترين و ریشه‌ای‌ترين پرسش‌های بشر را در حيطه‌هاي گوناگون فرا روی خود قرار داده و پاسخ‌هایی عميق و بر اساس استدلال عقلی برای آنها فراهم کنند. اندیشمندان با این رویکرد در تلاش برای شناخت عالم بوده‌اند و دست‌یابی به حقیقت را در گرو شناخت عالم عینی -آنگونه که واقعا هست- می‌دانستند. مسائلی از قبيل هستی، معرفت، علّيت، حرکت، زمان، خدا، انسان و... اموری هستند که در اين دانش به آنها پرداخته می‌شود.