کرسی نگاهی انتقادی بر شرح جامع مثنوی معنوی برگزار شد

معاونت پژوهشی و فناوری دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه لرستان با همکاری مرکز لرستان‌‌شناسی دانشگاه لرستان، همزمان با ایام گرامیداشت هفته پژوهش و فناوری، با حضور تعدادی از اساتید و دانشجویان، کرسی علمی ترویجی «نگاهی انتقادی بر شرح جامع مثنوی معنوی» را برگزار کرد.

سخنران: دکتر علی سلیمانی؛ عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لرستان.

ناقدان:

_ دکتر رسول حیدری؛ عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لرستان.

_ دکتر علی نوری؛ عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لرستان.

در این کرسی علمی، دکتر علی سلیمانی در ابتدا به ­اختصار به روند شرح‌­نویسی بر مثنوی مولوی از زمان حیات مولوی تا دورۀ معاصر اشاره کرد.

دکتر سلیمانی در این مقدمه، یادآور شد گرچه فریدون سپهسالار در "مناقب و احوال مولانا"، افلاکی در "مناقب العارفین"، سلطان ولد در "ولدی نامه" و نیز احمد رومی، به عنوان اولین افرادی شناخته می‌شوند که در قونیه به شرح ابیاتی از مثنوی اقدام کرده‌اند، اما باید گفت پیشتر از این افراد، خودِ مولوی در مثنوی به شرح برخی از ابیاتی که برای مخاطبان دیریاب بوده، پرداخته است؛ از این رو می‌توان خود مولوی را اولین شارح مثنوی دانست.

وی یادآور شد امروزه شرحی از مثنوی در دست است که استاد کریم زمانی زحمت کشیده و گفته‌های شارحان مثنوی، مانند انقروی، خوارزمی، اکبرآبادی، خواجه ایوب پارسا و دیگران را جمع و با عنوان "شرح جامع مثنوی معنوی" در دسترس اساتید، دانشجویان و علاقه‌مندان به مولوی قرار داده­ است.

این اقدام استاد زمانی، بسیار حائز اهمیت است و دسترسی به مطالب شروح مختلف را فراهم کرده و موجب آشنایی بیشتر و راحت‌­تر افراد با اندیشه و بیان مولوی شده، اما گاه کاستی‌هایی در این شرح دیده می‌شود که منجر به فهم نادرست بیت و فاصله گرفتن از نیت و منظور اصلی مولانا شده است.

دکتر سلیمانی در ادامه، به بیان برخی از کاستی‌های "شرح جامع مثنوی معنوی" همچون: ماندن در ظاهر ابیات و عدم پرداختن به معانی باطنی و عرفانی آن‌ها، درک نادرست استعارات موجود در ابیات، خوانش نادرست برخی از ابیات، عدم توجه بر محور عمودی و بافت موقعیتی ابیات، نادیده انگاشتن نکات زبانی و بلاغی برخی از ابیات، درک نادرست معنای برخی از واژگان و غیره پرداخت.

وی با ذکر نمونه­‌هایی، اشاره کرد که برخی از ابیاتی که در این اثر، ملاک شرح و توضیح قرار گرفته، با مثنوی تصحیح نیکلسون همخوان نیست و استاد زمانی برخلاف گفته خودشان در مقدمه، چندان پای­بند مثنوی تصحیح شده توسط نیکلسون نبوده­ است که این امر نیز موجب خدشه‌­دار شدن معانی برخی از ابیات شده است.

سپس، دکتر رسول حیدری، درباره‌ی برخی از ضبط­‌هایی که استاد زمانی در شرح خود آورده و انطباق آن‌ها با ضبط نسخۀ نیکلسون نکاتی را طرح کرد.

پس از آن، دکتر علی نوری، به برخی دیگر از مولوی‌­شناسان و نگاه آن‌ها به تفسیر ابیات مثنوی اشاره کرد.

در پایان کرسی، به پرسش‌ها، پاسخ د اده شد.