معرفی گروه علوم سياسي

معرفی رشته و گروه علوم سياسي در دانشگاه لرستان

از قرن‌ها پیش مقارن با شکل‌گیری اولین دولت-‌شهرها در یونان باستان علم سیاست را «ارباب علوم» نامیدند. این سخن امرزوه شاید گزاف به نظر رسد اما دور از حقیقت نیست؛ زیرا در جوامع امروزی سیاست چنان با تاروپود زندگی مردم آمیخته شده که همگان خواه‌ناخواه با آن سروکار دارند؛ یا بر آن تأثیر می‌گذارند یا از آن متأثر می‌شوند. بنابراین، آغاز رشته‌ علوم سیاسی را می‌باید در تاریخ اندیشه و فلسفه سیاسی غرب جستجو کرد که ما را به دوران هراکلیت، سقراط، افلاطون و ارسطو رهنمون می‌سازد. این فلاسفه، پیشگام در حوزه اندیشه‌ورزی سیاسی بوده و مطالعه نظام‌های سیاسی را از منظر فلسفی در آثار و کتب خود بنیان نهادند. زین پس است که سیاست نقش مهم خود را در تمدن‌سازی‌ها و حکمروایی‌های سیاسی درقالب امپراتوری‌های جهان‌گشا ایفا‌ء می‌کند. ریشه‌یابی مطالعات سیاسی محدود به دنیای غرب نبوده، بلکه ردّ پای آن را می‌توان در دنیای شرق به‌ویژه در ایران باستان (پیش از اسلام) و ایرانِ پس از اسلام نیز جستجو کرد. برخی شاعران، نویسندگان و تاریخ‌نویسان در این ادوار نقش بارزی در بسط و اعتلای مطالعات سیاسی داشته‌اند. به‌عنوان نمونه می‌توان به رباعیات خیام، شاهنامه فردوسی و یا سیاست‌نامه خواجه نظام‌الملک طوسی و ... اشاره کرد که حاوی مفاهیم و مضامین عمیق سیاسی می‌باشند.

نقطه آغازین تدریس علوم سیاسی به‌عنوان یک حوزه مطالعاتی مستقل در ایران به تأسیس مدرسه علوم سیاسی بازمی‌گردد که بعد از مدرسه طب، قدیمی‌ترین نهاد آموزش عالی جدید در ایران محسوب می‌شود و به منظور تعلیم علوم سیاسی به فرمان مظفرالدین شاه قاجار و در زمان وزارت خارجه میرزا نصرالله خان مشیرالدوله در ۲۸ آذر ۱۲۷۸ خورشیدی در تهران افتتاح شد. نکته درخور توجه در سیر تحول این رشته آن است که مدرسه علوم سیاسی بعدها با مدرسه حقوق و مدرسه اقتصاد ادغام و از رهگذر آن دانشکده حقوق و علوم سیاسی و اقتصادی تأسیس شد. پس از تأسیس دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳، دانشکده حقوق و علوم سیاسی و اقتصادی بدان پیوست. چندی بعد رشته اقتصاد از حقوق و علوم سیاسی جدا شد و در دانشکده‌ای دیگر به کار خود ادامه داد. امروزه در اکثر دانشگاه‌های جهان رشته علوم سیاسی هم‌نشین رشته حقوق و یا رشته اقتصاد بوده و تشکیل دانشکده حقوق و علوم سیاسی و یا دانشکده علوم سیاسی و اقتصادی را می‌دهند.

ادغام ساختاری این رشته‌ها در یک دانشکده واحد نشان از ماهیت بینارشته‌ای علوم سیاسی دارد. کمااینکه مروری بر سرفصل‌های درسی رشته علوم سیاسی در مقاطع مختلف کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی نشان می‌دهد که این حوزه مطالعاتی بسیار فراگیر و جامع بوده و با بسیاری از حوزه‌های علوم انسانی ارتباط نزدیک دارد؛ از حقوق و اقتصاد گرفته تا جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، مدیریت، ارتباطات، تاریخ و جغرافیا و تا مطالعات امنیتی و علوم نظامی. این جامعیت یادآور جمله معروف ارسطو است که علوم سیاسی را «ارباب علوم» می‌نامید.

هدف رشته علوم سیاسی

هدف غایی علوم سیاسی، مطالعه نظام‌مند و اصولی درباره موضوعات سیاسی برمبنای رویکرد مسأله‌محوری است. این مهم مستلزم مطالعه آسیب‌شناسانة مشکلات و مسائل مبتلابه جامعه است که کلید گشایش آنها در عالم سیاست و در دست سیاستمداران است. بنابراین، هدف آن است تا با تبیین و ارائه‌ نظریه‌ها و روش‌های متقن بتوان گره از مشکلات کشور در حوزه‌های مختلف سیاست داخلی و خارجی کشور گشود. به‌طور کلی دانشجویان رشته علوم سیاسی با سه مفهوم عمده یعنی دانش حکومت کردن و عملکرد نهادهای سیاسی، نظریات سیاسی و روابط و سیاست بین‌الملل آشنا می‌شوند و همچون سایر رشته‌های مقطع کارشناسی، دوره تحصیل این رشته نیز حدود چهار سال و معادل هشت ترم تحصیلی است. از آنجاکه علوم سیاسی نقش بسیار مهمی در حل مسائل کشور ایفا می‌نماید، اهمیت آن روز‌به‌روز نمایان‌تر می‌شود و توجه علاقمندان را بیشتر به خود جلب می‌کند. بنابراین، اهتمام رشته علوم سیاسی در فضای دانشگاهی بر تربیت سیاست‌شناسانی است که نظریه‌ها، اندیشه‌ها، روش‌ها و ابزارهای سیاست‌ورزی را فراگیرند، و با اتکاء به دانش سیاسی و تحلیل و تجربه‌گیری از تحولات سیاسی در اعصار مختلف قادر به ارائه تجویزهای سیاستگزارانه برای آینده کشور گردند.

مهارت‌های دانش‌آموختگان رشته علوم سیاسی

عمده‌ترین مهارت کسب‌شده شناخت سیاست در حوزه‌های نظری و همچنین عملی از سیاست داخلی گرفته تا سیاست بین‌الملل و سیاست خارجی است. برپایة این شناخت، دانش‌آموختگان رشته علوم سیاسی که از دانش و بینش سیاسی برخوردار گشته‌اند، دارای مهارت‌های لازم به‌عنوان تحلیل‌گر، پژوهشگر و یا کارشناس می‌شوند و توانایی تجزیه‌وتحلیل مسائل و موضوعات سیاسی در حوزه‌های گوناگون به‌شیوه تخصصی را به‌دست می‌آورند. به پشتوانة چنین مهارت و توانمندی‌ایست که سیاست‌شناسان امکان تصدی مسئولیت‌های مختلف اجرایی در نهادها، دستگاه‌ها و وزارتخانه‌های سیاسی، حقوقی و اقتصادی را می‌یابند و یا در مقام تحلیل‌گر، پژوهشگر و کارشناسی زبده ظاهر می‌شوند. افزون‌بر این، دانشجویان و دانش‌آموختگان علوم سیاسی می‌توانند در کنار دروس اصلی خود، در دوره‌هایی شرکت کنند که مهارت‌های مورد نیاز برای شغل مورد نظر را آموزش می‌دهند که طیفی از مهارت‌های تحقیقاتی، نوشتاری، تحلیلی و ارتباطی را دربرمی‌گیرند. گروه علوم سیاسی در دانشگاه لرستان برگزاری چنین دوره‌های مهارت‌افزایی را در سابقه و دستورکار خود دارد تا به اعتلای بنیه علمی دانشجویان خود یاری رساند.

فرصت‌های شغلی دانش‌آموختگان علوم سیاسی

فعالیت به عنوان کارشناسی یا مدیر اجرایی در بخش‌های سیاسی و حقوقی سازمان‌های خصوصی و دولتی مانند نهاد ریاست جمهوری، سازمان انرژی اتمی، سازمان تبلیغات اسلامی، وزارت‌خانه‌ها به‌ویژه وزارت کشور، وزارت امور خارجه، وزارت دفاع، وزارت اطلاعات، وزارت امور اقتصادی و دارایی، مجلس شورای اسلامی، سازمان صدا و سیما، استانداری‌ها، فرمانداری‌ها، بخشداری‌ها، پژوهشکده‌ها و پژوهشگاه‌های فعال در حوزه موضوعات سیاسی، و دفاتر روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها به‌عنوان کارشناس، پژوهشگر، تحلیل‌گر، خبرنگار و سیاست‌گذار ازجمله زمینه‌های شغلی این رشته و همچنین اشتغال در امر آموزش در مدارس و دانشگاه‌ها به‌شمار می‌آیند. براین اساس، دانش‌آموختگان رشته علوم سیاسی‌ می‌توانند در حوزه‌های مختلفی به شرح زیر اشتغال یابند:

• سیاست‌گذاری و مدیریت دولتی: دانش‌آموختگان علوم سیاسی می‌توانند در سازمان‌ها و نهادهای دولتی به‌عنوان مشاوران سیاستی برای تدوین و اجرای سیاست‌های عمومی فعالیت کنند. این متخصصان می‌توانند در بخش‌هایی مانند سیاست خارجی، تحلیل سیاسی، برنامه‌ریزی عمومی و مدیریت منابع نیروی انسانی در سازمان‌های دولتی مشغول به کار شوند.
• پژوهش و تحقیقات: دانش‌آموختگان علوم سیاسی می‌توانند در مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها به‌عنوان پژوهشگر فعالیت کنند. آنها می‌توانند به بررسی و تحلیل موضوعات مختلف مرتبط با سیاست و علوم سیاسی بپردازند و نتایج تحقیقات خود را منتشر کنند.
• روابط بین‌الملل و سیاست خارجی: افراد موفق در رشته علوم سیاسی می‌توانند مسیر حرفه‌ای خود را در حوزه روابط بین‌الملل و سیاست خارجی نیز پیدا کنند. این افراد می‌توانند در سفارتخانه‌ها، سازمان‌های بین‌المللی، وزارت امور خارجه و دیگر نهادهای مرتبط به فعالیت بپردازند. این شغل‌ها شامل مشاوران سیاست خارجی، دیپلمات‌ها و کارشناسان بین‌المللی مشغول به کار شوند.
• تحلیلگر سیاسی و روابط عمومی: دانش‌آموختگان علوم سیاسی می‌توانند در بخش خصوصی وعمومی به‌عنوان تحلیلگران سیاسی و متخصصان روابط عمومی کار کنند. این افراد می‌توانند در شرکت‌ها، سازمان‌ها و سازمان‌های غیرانتفاعی به تحلیل وضعیت‌های سیاسی و تأثیر آن بر سازمان و ارتباطات عمومی مشغول به کار شوند.
• فعالیت‌های آکادمیک: دانش‌آموختگان علوم سیاسی می‌توانند به‌عنوان معلم در مدارس و یا استاد و تحلیلگر در دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی و پژوهشی کار کنند و به تدریس دروس مرتبط با رشته‌ علوم سیاسی بپردازند و به دانش‌آموزان و دانشجویان کمک کنند تا به درک و شناخت عمیق و درست از سیاست و مسائل سیاسی دست یابند.

ادامه تحصیل رشته علوم سیاسی در داخل و خارج کشور

در داخل کشور امکان ادامه تحصیل در رشته علوم سیاسی و مجموع گرایش‌های آن تا مقطع دکترا وجود دارد. همچنین ادامه تحصیل در خارج از کشور در صورت داشتن رزومه قوی تحصیلی و کاری امکان‌پذیر است. البته شرایط و ملزومات این امر با توجه به کشور مقصد و دانشگاه مورد نظر می‌تواند متفاوت باشد. در صورت اخذ بورسیه تحصیلی امکان تحصیل رایگان در این رشته نیز فراهم است.

گرایش های رشته علوم سیاسی در مقاطع تحصیلات تکمیلی در ايران ف

گرایش‌های مقطع کارشناسی ارشد

• علوم سیاسی
• روابط بین‌الملل
• مطالعات منطقه‌ای
• اندیشه سیاسی در اسلام
• دیپلماسی و سازمان‌های بین‌المللی

گرایش‌های مقطع دکتری تخصصی

• اندیشه سیاسی
• جامعه‌شناسی سیاسی
• مسائل ایران
• سیاستگزاری عمومی
• روابط بین‌الملل
• مطالعات جهان

ظرفیت‌های رشته علوم سیاسی در دانشگاه لرستان

گروه علوم سیاسی از سال 1392 در دانشگاه لرستان راه اندازي شده است و در حال حاضر، مقطع کارشناسی ارشد در گرایش روابط بين الملل در اين دانشگاه فعال است. اين گروه در صدد توسعه مقطع كارشناسي ارشد و دكتري در آينده نزديك است و همچنين يك مجله تخصصي در آينده نزديك در گروه علوم سياسي تاسيس ميگردد كه ميتواند ظرفيت هاي اين رشته را در دانشگاه لرستان ارتقاء دهد.